Today Gujarati News (Desk)
ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ ચંદ્રયાન-3ના ચંદ્ર પર સફળ લેન્ડિંગ સાથે ભારત માટે ઈતિહાસ રચ્યો છે. હવે ભારતે સૂર્ય પર વિજય મેળવવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આજે ભારતનું પ્રથમ સૂર્ય મિશન આદિત્ય-L1 લોન્ચ થવા જઈ રહ્યું છે.
ચંદ્રયાન-3ના સફળ મિશન બાદ સમગ્ર વિશ્વની નજર ભારત પર છે અને દરેકને આશા છે કે ભારત પણ આ મિશન સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કરશે. આ સમાચારમાં અમે તમને જણાવીશું કે આદિત્ય-L1 મિશન શું છે, તે ક્યારે અને કયા સમયે લોન્ચ થશે અને તેને ક્યાંથી લોન્ચ કરવામાં આવશે.
ISRO એ આદિત્ય-L1 મિશનના પ્રક્ષેપણ માટે તમામ તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી લીધી છે. ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ. સોમનાથ (S Somnath) કહે છે કે ISRO સૌર મિશન ‘આદિત્ય-L1’ના પ્રક્ષેપણ માટે તૈયાર છે. ઈસરોએ શુક્રવારે કાઉન્ટડાઉન પણ શરૂ કરી દીધું છે.
શું છે આદિત્ય-L1 મિશન?
આદિત્ય-એલ1 મિશન એ ભારતનું પ્રથમ સૌર મિશન છે, જેની મદદથી ભારત સૂર્ય સંબંધિત રહસ્યમય પ્રશ્નોના જવાબો એકઠા કરશે. આ મિશન આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટા સ્થિત સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. ઈસરોના જણાવ્યા અનુસાર, આ મિશન આજે એટલે કે 2 સપ્ટેમ્બરે સવારે 11.50 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવશે.
L-1 શું છે?
ભારતે તેના ઉપગ્રહને લેગ્રાંગિયન-1 પોઈન્ટ પર મૂકવા માટે આદિત્ય-એલ1 મિશન લોન્ચ કરવાની તૈયારી કરી છે. આ વાહનને સૂર્ય અને પૃથ્વી વચ્ચેના ગુરુત્વાકર્ષણ પ્રણાલીના લેગ્રેન્જિયન બિંદુની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે. આ ભ્રમણકક્ષા પૃથ્વીથી લગભગ 15 લાખ કિલોમીટર દૂર છે, જ્યાં પહોંચવામાં અવકાશયાનને કુલ 4 મહિના લાગશે.
આ બિંદુ પસંદ કરવા માટેનું કારણ
વાસ્તવમાં, આદિત્ય-L1 અવકાશયાનને લોંગરેન્જ પોઈન્ટ પર મૂકવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે કારણ કે સૂર્ય અને પૃથ્વી જેવા બે શરીરનો લોંગરેન્જ પોઈન્ટ શ્રેષ્ઠ બિંદુઓમાંથી એક બની જાય છે. ઈંધણનો ઓછો વપરાશ ધરાવતું કોઈપણ વાહન અહીં રાખી શકાય છે. ઉલ્લેખનીય છે કે સોલાર-અર્થ સિસ્ટમમાં કુલ પાંચ લોંગરેન્જ પોઈન્ટ છે, જ્યાં આદિત્ય એલ1 જઈ રહ્યો છે. L1નું પૃથ્વીથી અંતર સૂર્યથી પૃથ્વીના અંતરના માત્ર 1 ટકા છે.
આદિત્ય-એલ1 મિશનનો ઉદ્દેશ્ય શું છે?
આદિત્ય-એલ1 મિશન સૌર પ્રવૃત્તિઓનો અભ્યાસ કરવા માટે શરૂ કરશે. અવકાશયાનના પેલોડ (ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સ) કોરોના, સૂર્યનું સૌથી બહારનું સ્તર, ફોટોસ્ફિયર અને ક્રોમોસ્ફિયર, કોરોનલ માસ ઇજેક્શન (સૂર્યમાં થતા શક્તિશાળી વિસ્ફોટો), પ્રી-ફ્લેર અને ફ્લેર પ્રવૃત્તિઓ અને તેમની લાક્ષણિકતાઓ, મૂળનો અભ્યાસ કરશે. સૌર તોફાન વગેરે. હાલમાં ઇસરો એ પણ અભ્યાસ કરશે કે સૂર્યની ગતિવિધિઓ અવકાશના હવામાન પર શું અસર કરે છે.
આદિત્ય-એલ-1ની ચાર મહિનાની લાંબી મુસાફરી
આદિત્ય એલ-1 અવકાશયાનને તેની ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચવામાં ચાર મહિનાનો સમય લાગશે. સૌથી પહેલા અવકાશયાનને પૃથ્વીની નીચેની કક્ષામાં મૂકવામાં આવશે. ત્યારબાદ, ભ્રમણકક્ષાને વધુ લંબગોળ બનાવવામાં આવશે અને ઓન-બોર્ડ પ્રોપલ્શનનો ઉપયોગ કરીને અવકાશયાનને L1 તરફ લૉન્ચ કરવામાં આવશે.
L1 તરફ આગળ વધતી વખતે, આદિત્ય-L1 અવકાશયાન પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણ બળ ક્ષેત્રમાંથી બહાર નીકળી જશે. જે દરમિયાન અવકાશયાન ગુરુત્વાકર્ષણ ક્ષેત્રમાંથી બહાર નીકળી જશે, ત્યારબાદ તેનો ‘ક્રુઝ ફેઝ’ શરૂ થશે અને અંતે સ્પેસક્રાફ્ટને L1ની આસપાસ હાલો ઓર્બિટમાં મૂકવામાં આવશે.
મિશનનો કેટલો ખર્ચ થયો?
ઈસરોના આ મિશનનો ખર્ચ ચંદ્રયાન-3 મિશન કરતા ઓછો છે. આ સોલાર મિશનમાં 400 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે, જ્યારે નાસા દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવેલા સોલર મિશનમાં લગભગ 12,300 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે.
