ત્રણ મોટા રાજ્યોમાં કોંગ્રેસની હાર બાદ એવું માનવામાં આવે છે કે ઓલ્ડ પેન્શન સ્કીમ (OPS)ના અમલીકરણને લગતી ચર્ચા હવે ધીમી પડશે. આવી સ્થિતિમાં કેટલાક રાજ્યોમાં નવી પેન્શન સ્કીમ (NPS) નાબૂદ કરવા અને OPS લાગુ કરવાના નિર્ણયો પર RBIએ ફરી એકવાર રાજ્યોને ચેતવણી આપી છે. સેન્ટ્રલ બેંક કહે છે કે આ પાછળનું એક મોટું પગલું છે જે આર્થિક સુધારાને કારણે થયેલા લાભને પૂર્વવત્ કરી શકે છે.
RBIએ 11 ડિસેમ્બર, 2023ના રોજ જાહેર કરાયેલ રાજ્યોની નાણાકીય સ્થિતિ પરના વાર્ષિક અહેવાલમાં આ ટિપ્પણી કરી છે. જો કે, વર્ષ 2022-23 અને 2023-24માં રાજ્યોની નાણાકીય સ્થિતિ વધુ મજબૂત થતી જોવા મળી રહી છે. મોટાભાગના રાજ્યોની તિજોરીઓ મજબૂત થઈ રહી છે અને તેમને રાજકોષીય ખાધને નિયંત્રિત કરવામાં સફળતા મળી રહી છે.
OPSનો અમલ એ એક મોટો પડકાર છે
આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે વર્ષ 2021-22 અને 2022-23માં રાજ્યોની નાણાકીય સ્થિતિમાં સુધારાનો ટ્રેન્ડ ચાલુ નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન પણ ચાલુ રહેવાની શક્યતા છે. પરંતુ કેટલાક પડકારો છે જેને સંબોધિત કરવાની જરૂર છે. આમાં OPSના અમલીકરણને સૌથી મોટો પડકાર ગણવામાં આવ્યો છે. સેન્ટ્રલ બેંકે કહ્યું છે કે કેટલાક રાજ્યો પહેલાથી જ OPS લાગુ કરી ચૂક્યા છે અને કેટલાક અન્ય રાજ્યોમાં તેને લાગુ કરવાની વાત ચાલી રહી છે.
આ લોકોને 2060 સુધીમાં સરળતાથી પેન્શનનો લાભ મળશે
આંતરિક અભ્યાસ દર્શાવે છે કે જો તમામ રાજ્યો NPSની જગ્યાએ OPS લાગુ કરે તો રાજ્ય સરકારો પર એકંદરે પેન્શનનો બોજ 4.5 ગણો વધી જશે. વર્ષ 2060 સુધીમાં, પેન્શન ખર્ચમાં રાજ્યના બજેટની તુલનામાં વાર્ષિક વધારાના 0.9 ટકાનો વધારો થશે. રાજ્યો પહેલેથી જ અમલી OPSનો બોજ ધરાવે છે.
જૂના ઓપીએસ લેનાર સરકારી કર્મચારીઓની સેના વર્ષ 2040માં નિવૃત્ત થશે. તેઓ વર્ષ 2060 સુધી સરળતાથી પેન્શન એકત્રિત કરશે. પરંતુ જ્યારે NPS કર્મચારીઓને પણ OPSમાં સામેલ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવે છે, તો રાજ્યો પરનો બોજ સરળતાથી સમજી શકાય છે.
BoxOPS ને ફરીથી લાગુ કરવાની કોઈ યોજના નથી: નાણા મંત્રાલય
કેન્દ્ર સરકારે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તેની પાસે એવો કોઈ પ્રસ્તાવ નથી કે જેના હેઠળ કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ માટે જૂની પેન્શન સ્કીમ (OPS)ને ફરીથી લાગુ કરવાની વાત કરવામાં આવી હોય. નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં આ માહિતી આપી છે. તેમણે એ પણ માહિતી આપી છે કે નવી પેન્શન યોજનાના સંદર્ભમાં ઉદ્ભવતા મુદ્દાઓ અને હાલની સિસ્ટમ હેઠળ કોઈ ફેરફાર જરૂરી છે કે કેમ તે જોવા માટે નાણાં સચિવની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી છે.
ઉપરાંત, કેન્દ્ર સરકારે ફરીથી સ્પષ્ટતા કરી છે કે વર્તમાન કાયદા હેઠળ, નવી પેન્શન યોજના (NPS) હેઠળ તેના ગ્રાહકો અને સરકારોના હિસ્સામાંથી પેદા થયેલ ભંડોળ રાજ્ય સરકારોને પરત કરી શકાય છે. નાણા રાજ્ય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ, ઝારખંડ, પંજાબ અને હિમાચલ પ્રદેશની સરકારોએ કેન્દ્રને જાણ કરી છે કે તેઓએ તેમના સરકારી કર્મચારીઓ માટે NPSની જગ્યાએ OPS લાગુ કર્યું છે. આ રાજ્યોએ NPSમાં અત્યાર સુધીનું તેમનું યોગદાન પાછું ખેંચી લેવાની પણ વિનંતી કરી છે. પરંતુ સંબંધિત PFRDA એક્ટ, 2013 માં આવી કોઈ જોગવાઈ માટે કોઈ જોગવાઈ નથી.
