Today Gujarati News (Desk)
સામાન્ય રીતે વાસી ખોરાક સ્વાસ્થ્ય માટે સારો માનવામાં આવતો નથી. જો કે દેશના ઘણા ભાગોમાં ઉનાળાની શરૂઆતમાં વાસી ચોખા ખાવાની પરંપરા છે. તે એક રિવાજ છે જે ભારતના લોકો હિન્દુ નવા વર્ષ અથવા વિક્રમ સંવત દરમિયાન અનુસરે છે, જે દેશભરમાં ઘણા નામોથી ઓળખાય છે. સામાન્ય રીતે ગ્રેગોરીયન કેલેન્ડર મુજબ માર્ચના અંતથી એપ્રિલના પ્રારંભની વચ્ચે આવતા, તહેવાર નવી શરૂઆત અને સંબંધોના નવીકરણનું પ્રતીક છે.
ધાર્મિક કારણો
દેશના ઘણા રાજ્યોમાં વાસી ચોખા ખાવાની કેટલીક પરંપરાઓ છે. તે સામાન્ય રીતે ઉત્તર ભારતમાં હિંદુ તહેવાર હોળી પછી બાસોડા ખાતે ખાવામાં આવે છે. તે હોળીના 8 દિવસ પછી ઉજવવામાં આવે છે, અને તે શીતલા માતાનો દિવસ માનવામાં આવે છે, જે દેવી દુર્ગાના અવતાર છે. એવું કહેવાય છે કે તે શીતળા અને ઓરીની દેવી છે અને વાસી ચોખા અથવા વાસી ચોખા અર્પણ કરવા અને ખાવાથી આખા પરિવારને આવા રોગોથી બચાવે છે. ઉત્તર ભારતના ઘણા ભાગોમાં આ તહેવારને સિલી સાતે પણ કહેવામાં આવે છે.
બાસોડા તહેવાર નિમિત્તે મીઠા ચોખા રાંધવામાં આવે છે, જે એક દિવસ પહેલા ઘણા બધા ડ્રાય-ફ્રુટ્સ અને ગોળ સાથે તૈયાર કરવામાં આવે છે. તે પછી ભગવાનને અર્પણ કરવામાં આવે છે અને પછી પરિવારના બાકીના લોકો તેને ખાય છે.
સિંધી સમુદાયમાં, વાસી ચોખામાં દહીં અને સરસવનો પાવડર ઉમેરીને વાનગી તૈયાર કરવામાં આવે છે, જેને આથો લાવવા માટે રાતોરાત છોડી દેવામાં આવે છે. આ વાનગી ચોક્કસપણે રક્ષાબંધન પછી ઉજવાતા ‘થાદરી’ પ્રસંગે બનાવવામાં આવે છે. આ સિંધી તહેવાર દેવી જોગ માયાના માનમાં ઉજવવામાં આવે છે, જે શીતલા માતાની સિંધી સમકક્ષ છે.
જ્યારે બિહારમાં આ સમયે બિસુઆ તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. જ્યાં ચોખામાં પાણી ઉમેરવામાં આવે છે અને તેને રાતોરાત છોડી દેવામાં આવે છે. બીજા દિવસે સવારે તેને અળસીની ચટણી, શેકેલા મરચાં અને મીઠું સાથે ખાવામાં આવે છે. આવી જ પરંપરા છત્તીસગઢના ઘણા ભાગોમાં પણ છે. ત્યાં પણ ચોખાને પાણી અને દહીંમાં પલાળીને રાતભર છોડી દેવામાં આવે છે. પછી બીજા દિવસે તેમાં ડુંગળી, લીલા મરચાં અને મીઠું ઉમેરીને ખાવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ ખાવાથી તમે ઉનાળાની ઋતુમાં હીટ સ્ટ્રોકથી બચી જશો.
વાસી ચોખા ખાવાના ફાયદા
એમાં કોઈ શંકા નથી કે વાસી ચોખા જીભ અને પેટ બંનેને શાંત કરે છે. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે વાસી ભાત ખાવાથી પાચનક્રિયા સુધરે છે અને શરીરનું તાપમાન નિયંત્રિત કરવામાં પણ મદદ મળે છે. બાસોડા નામના મીઠા ચોખા સિવાય બાકીનું બધું જ રાતોરાત આથવા માટે છોડી દેવામાં આવે છે. જેના કારણે આ ચોખા મિનરલ્સથી ભરપૂર બને છે, જેનાથી ત્વચાને પણ ફાયદો થાય છે. કેટલાક લોકો એવું પણ માને છે કે વાસી ચોખા ખાવાથી કબજિયાતમાં પણ રાહત મળે છે અને આંતરડાના સ્વાસ્થ્ય માટે સારું છે.
