Today Gujarati News (Desk)
2002ના ગુજરાત રમખાણો દરમિયાન બિલ્કીસ બાનો પર સામૂહિક બળાત્કાર અને તેના પરિવારના સાત સભ્યોની હત્યાના 11 દોષિતોની અકાળે મુક્તિને પડકારતી અરજીઓ પર બુધવારે સુપ્રીમ કોર્ટે સુનાવણી કરી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે પૂછ્યું કે શું દોષિતોને માફી માંગવાનો મૂળભૂત અધિકાર છે. જસ્ટિસ બીવી નાગરથ્ના અને જસ્ટિસ ઉજ્જલ ભુયાનની બેન્ચે 11 દોષિતોમાંથી એક માટે હાજર રહેલા વકીલને પૂછ્યું – શું માફી માંગવાનો અધિકાર (દોષિતોનો) મૂળભૂત અધિકાર છે.
કોર્ટે પૂછ્યું કે શું બંધારણના અનુચ્છેદ 32 (જે નાગરિકોના મૂળભૂત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન થાય તો સીધા સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કરવાના અધિકાર સાથે સંબંધિત છે) હેઠળ કોઈ અરજી દાખલ કરવામાં આવશે. વકીલે જવાબ આપ્યો, ના, આ દોષિતોનો મૂળભૂત અધિકાર નથી. પીડિતા અને અન્યોને પણ કલમ 32 હેઠળ અરજી કરીને સીધો જ સર્વોચ્ચ અદાલતનો સંપર્ક કરવાનો અધિકાર નથી કારણ કે તેમના કોઈપણ મૂળભૂત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન થયું નથી.
દરમિયાન, દોષિતનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા અન્ય વરિષ્ઠ વકીલે જણાવ્યું હતું કે સક્ષમ અધિકારી દ્વારા આપવામાં આવેલી માફી બંધારણની કલમ 226 હેઠળ ઉચ્ચ અદાલતો સમક્ષ ન્યાયિક સમીક્ષા માટે ખુલ્લી છે. બંધારણની કલમ 226 જણાવે છે કે હાઈકોર્ટ પાસે મૂળભૂત અધિકારોના અમલીકરણ અને અન્ય હેતુઓ માટે કોઈપણ વ્યક્તિ અથવા કોઈપણ સરકારને હેબિયસ કોર્પસ સહિત આદેશો અથવા રિટ જારી કરવાની સત્તા છે.
બેન્ચે કહ્યું- કોણ કહી શકે કે નિયમોનું પાલન કર્યા બાદ છૂટછાટ આપવામાં આવી છે? જો આ પ્રશ્ન છે, તો ઇમ્યુનિટીને હાઈકોર્ટમાં પડકારવી જોઈએ અને કલમ 32 હેઠળ સીધી સુપ્રીમ કોર્ટમાં નહીં… બેન્ચે વકીલની દલીલનો અપવાદ લીધો કે સુપ્રીમ કોર્ટ સહિત કોઈપણ કોર્ટમાં આરોપી સામે કેસ ચલાવી શકાય છે. વ્યક્તિને દોષિત ઠેરવ્યા પછી, સાચા કે ખોટા, અને માફી આપવામાં આવે તે પહેલાં તેની સજા ભોગવી લીધા પછી તેને પડકારી શકાતો નથી.
ખંડપીઠે વકીલને કડક શબ્દોમાં પૂછ્યું, આ શું છે – સાચું કે ખોટું? તમને યોગ્ય રીતે દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા છે. આ અંગે વકીલે કહ્યું કે તે માત્ર એટલું કહેવા માંગે છે કે દોષિતો 15 વર્ષથી વધુની જેલની સજા ભોગવી ચૂક્યા છે. સગવડતાનું સંતુલન દોષિતો તરફ વધુ ઝુકે છે કારણ કે તેઓ સજા ભોગવી ચૂક્યા છે. આપણું ગુનાહિત ન્યાયશાસ્ત્ર સુધારાના વિચાર પર આધારિત છે. આ તબક્કે, ગુનાની પ્રકૃતિ અને ગંભીરતા નહીં પરંતુ જેલમાં દોષિતોના વર્તનને ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ.
દોષિતો વતી દલીલો પૂર્ણ થઈ ગઈ છે અને હવે કોર્ટ બિલ્કીસ બાનોના વકીલ અને અન્ય લોકોની કાઉન્ટર દલીલો 4 ઓક્ટોબરે બપોરે 2 વાગ્યે સાંભળશે. કોર્ટે અગાઉ કહ્યું હતું કે કેટલાક દોષિતોને વધુ વિશેષાધિકારો મળે છે. ગુનેગાર રમેશ રૂપાભાઈ ચંદના તરફથી હાજર રહેલા વરિષ્ઠ વકીલ સિદ્ધાર્થ લુથરાએ જણાવ્યું હતું કે દોષિતોના સુધારા અને પુનર્વસન માટે માફી આપવી એ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સ્થાપિત સ્થિતિ છે.
એડવોકેટ સિદ્ધાર્થ લુથરાએ જણાવ્યું હતું કે જ્યારે કારોબારીએ નિર્ણય લીધો છે, ત્યારે હવે બિલ્કીસ બાનો અનેઅન્યોની દલીલ કે તેઓએ કરેલા જઘન્ય અપરાધને કારણે તેમને રાહત આપી શકાય નહીં તે સ્વીકારી શકાય નહીં. સર્વોચ્ચ અદાલતે 17 ઓગસ્ટના રોજ કહ્યું હતું કે રાજ્ય સરકારોએ દોષિતોને માફી આપવામાં પસંદગીયુક્ત ન હોવી જોઈએ અને દરેક કેદીને સમાજ સાથે સુધારણા અને પુનઃ એકીકરણ કરવાની તક આપવી જોઈએ.
