Today Gujarati News (Desk)
હિન્દુ ધર્મમાં વૃક્ષો અને છોડને દેવતાઓનું સ્વરૂપ માનીને તેમને પૂજનીય માનવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે સદીઓથી તમામ પ્રકારના વૃક્ષો અને છોડ આપણી આસ્થા અને આસ્થા સાથે જોડાયેલા છે. હરિયાળી અમાવસ્યા આ વૃક્ષો અને છોડ સાથે સંકળાયેલો પવિત્ર તહેવાર છે, જે આ વર્ષે શુક્રવાર, 14 જુલાઈ, 2023 ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. હરિયાળી અમાવસ્યા પર વૃક્ષ-છોડ વાવવાની પરંપરા છે અને ઘણી વખત આ કરતી વખતે લોકોના મનમાં પંચવટી તૈયાર કરવાનો વિચાર આવે છે. જો તમે પણ આવું જ કંઈક કરવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો તેને લગાવતા પહેલા તેનું ધાર્મિક મહત્વ અને તેના વાસ્તુ નિયમો જાણી લો.
પંચવટીનું ધાર્મિક મહત્વ
હિન્દુ ધર્મમાં પંચવટી, પંચગવ્ય, પંચામૃત વગેરેને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવ્યા છે. હિંદુ માન્યતા અનુસાર, ‘પંચનાન વતનન સમાહાર ઇતિ પંચવટી’ એટલે એક પવિત્ર સ્થળ જ્યાં એકસાથે પાંચ પ્રકારના પવિત્ર છોડ વાવવામાં આવે છે. પંચવટીમાં કુલ પાંચ વૃક્ષો છે જેમાં પીપળ, બાલ, આમળા, વડ અને અશોકનો સમાવેશ થાય છે.આ પાંચ વૃક્ષોમાં જ્યાં બાલ વૃક્ષ ભગવાન શિવની પૂજા સાથે સંકળાયેલું છે, ત્યાં પીપળ, વડ, આમળાની પૂજા સાથે સંબંધ છે. ભગવાન શ્રી વિષ્ણુ. થયું છે.
પંચવટીનું વર્ણન જેમાં પાંચ પવિત્ર વૃક્ષો – પીપળ, વડ, બાઈલ, આમળા અને અશોક આવે છે, તે હિન્દુ ધર્મના પવિત્ર ધાર્મિક પુસ્તક રામાયણમાં જોવા મળે છે. હિન્દુ માન્યતા અનુસાર, ભગવાન શ્રી રામે તેમની પત્ની સીતા અને ભાઈ લક્ષ્મણ સાથે મહારાષ્ટ્રના નાસિક જિલ્લામાં ગોદાવરીના કિનારે સ્થિત પવિત્ર તીર્થસ્થાન પંચવટીમાં થોડો સમય વિતાવ્યો હતો.
અશોક વૃક્ષને હિંદુ ધર્મમાં પણ ખૂબ જ પવિત્ર અને પૂજનીય માનવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે કોઈપણ તીજ-ઉત્સવ કે શુભ કાર્યક્રમ દરમિયાન અશોક વૃક્ષના પાનનો વિશેષ ઉપયોગ પૂજા કાર્યમાં કરવામાં આવે છે. હિંદુ માન્યતા અનુસાર, પોતાના જીવનકાળમાં પાંચ પંચવટી વૃક્ષો વાવવા અને તેની સેવા કરવાથી વ્યક્તિ માત્ર અનંત પુણ્ય જ નહીં પરંતુ આ છોડમાંથી ઔષધીય લાભ પણ મેળવે છે.
પંચવટી ક્યાં અને કેવી રીતે લગાવવું?
સનાતન પરંપરામાં ખૂબ જ પવિત્ર ગણાતા પંચવટીના છોડને રોપતા પહેલા તમારે તેનાથી સંબંધિત વાસ્તુ નિયમો જાણી લેવું જોઈએ. વાસ્તુશાસ્ત્ર અનુસાર, પંચવટી સાથે સંકળાયેલ પીપળનો છોડ હંમેશા પૂર્વ દિશામાં, આમળા દક્ષિણ દિશામાં, બાઈલ ઉત્તર દિશામાં અને બરડ દક્ષિણ પૂર્વ દિશામાં લગાવવો જોઈએ. આ તમામ છોડ રોપવાની સાથે સાથે તેની રોજ પૂજા કરવાથી અને જળ ચઢાવીને સેવા કરવાથી વ્યક્તિને ઘણું પુણ્ય મળે છે.
પંચવટી લગાવતી વખતે આ વાતોનું ધ્યાન રાખો
પંચવટી સંબંધિત છોડ હંમેશા નર્સરીમાંથી ખરીદો અને રોપો. કોઈપણ નિર્જન જગ્યાએથી અથવા અન્ય કોઈ જગ્યાએથી ચોરી કરીને રોપાઓ ઉગાડશો નહીં. પંચવટીના છોડને હંમેશા વાસ્તુ અનુસાર યોગ્ય દિશામાં અને જગ્યાએ લગાવો. તન અને મનથી શુદ્ધ રહીને હંમેશા પંચવટીના છોડ વાવો. પંચવટીના છોડ વાવ્યા પછી તેને રોજ પાણી વગેરે આપીને પીરસો અને ધ્યાન રાખો કે તે સુકાઈ ન જાય.