ચંદ્રયાન-3 ની સફળતા અને વર્ષ 2023માં દેશના પ્રથમ સૂર્ય મિશનના પ્રક્ષેપણ પછી, ભારત દેશના પ્રથમ EXPOSAT (X-ray Polarimeter Satellite) મિશન સાથે નવા વર્ષનું સ્વાગત કરવા જઈ રહ્યું છે.
એક્સપોઝેટ એક્સ-રે સ્ત્રોતો શોધવા અને ‘બ્લેક હોલ્સ’ની રહસ્યમય દુનિયાનો અભ્યાસ કરવામાં મદદ કરશે. આ મિશન લગભગ પાંચ વર્ષ સુધી ચાલશે. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) ચેન્નાઈથી લગભગ 135 કિમી પૂર્વમાં સ્થિત સ્પેસ સેન્ટરથી સોમવારે સવારે 9.10 વાગ્યે એક્સપોઝેટ લોન્ચ કરશે.
ધ્રુવીય સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (PSLV)-C58 રોકેટ તેની 60મી ઉડાન એક્સપોઝ્ડ અને અન્ય 10 ઉપગ્રહોને વહન કરશે અને આ ઉપગ્રહોને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં મૂકશે. લોન્ચ માટે 25 કલાકનું કાઉન્ટડાઉન રવિવારે શરૂ થયું હતું.
ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ રવિવારે તિરુપતિ મંદિરમાં પૂજા કરી હતી. EXPOSAT નો હેતુ અવકાશમાં એક્સ-રે સ્ત્રોતોના ધ્રુવીકરણની તપાસ કરવાનો છે. ISRO સિવાય, અમેરિકાની સ્પેસ એજન્સી નાસાએ ડિસેમ્બર 2021માં સુપરનોવા વિસ્ફોટના અવશેષો, બ્લેક હોલમાંથી નીકળતા કણો અને અન્ય ખગોળીય ઘટનાઓનો સમાન અભ્યાસ કર્યો હતો.
ચાર સ્ટાર્ટ-અપ કંપનીઓ તેમના અવકાશ સાધનોનું પ્રદર્શન કરશે
ચાર ભારતીય અવકાશ સ્ટાર્ટઅપ કંપનીઓ PSLV-C58 મિશન પર માઇક્રોસેટેલાઇટ સબસિસ્ટમ, થ્રસ્ટર્સ અથવા નાના એન્જિન કે જે ઉપગ્રહોને તેમની ઇચ્છિત ભ્રમણકક્ષામાં રાખે છે, અને ઉપગ્રહોને કિરણોત્સર્ગથી રક્ષણ આપતા કોટિંગ્સ જેવી સુવિધાઓ પ્રદર્શિત કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. તેમના અવકાશ સાધનો (પેલોડ) લોન્ચ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. ). આ કંપનીઓમાં હૈદરાબાદની ‘ધ્રુવ સ્પેસ’ કંપની, બેંગલુરુની બેલાટ્રિક્સ એરોસ્પેસ કંપની, મુંબઈની ઈન્સ્પેટીટી સ્પેસ લેબ્સ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ અને હૈદરાબાદની TechMeTooSpace કંપનીનો સમાવેશ થાય છે.
POM-3 મોડ્યુલનું પરીક્ષણ કરવામાં આવશે
44.4 મીટર ઊંચું પીએસએલવી રોકેટ લિફ્ટઓફ કર્યા પછી લગભગ 21 મિનિટ પછી મુખ્ય ઉપગ્રહને 650 કિમી નીચી પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં તૈનાત કરશે. બાદમાં, વૈજ્ઞાનિકો PSLV ઓર્બિટલ એક્સપેરિમેન્ટલ મોડ્યુલ-3 (POEM-3) પ્રયોગ માટે ઉપગ્રહને લગભગ 350 કિમીની નીચી ઉંચાઈ પર લાવવા માટે રોકેટના ચોથા તબક્કાને પુનઃશરૂ કરશે.
આ રોકેટ PSLV-DL વર્ઝન છે જેનું વજન 260 ટન છે. નોંધનીય છે કે સ્પેસ એજન્સીએ એપ્રિલ 2023માં PSLV-C55 મિશનમાં POEM-2 નો ઉપયોગ કરીને આવો જ સફળ પ્રયોગ કર્યો હતો. POEM (PSLV ઓર્બિટલ એક્સપેરિમેન્ટલ મોડ્યુલ) એ ISROનું પ્રાયોગિક મિશન છે જેનો ઉપયોગ PSLVના ચોથા તબક્કા દરમિયાન પ્લેટફોર્મ તરીકે થાય છે.
PSLV એ ચાર તબક્કાનું રોકેટ છે. તેના પ્રથમ ત્રણ તબક્કા ઉપયોગ કર્યા પછી સમુદ્રમાં પડે છે અને છેલ્લો તબક્કો (PS4) ઉપગ્રહને ભ્રમણકક્ષામાં લોંચ કર્યા પછી અવકાશમાં કચરો/જંક બની જાય છે.
